Cyrylica ukraińska – możliwości pracy ze znakami alfabetu (tablica znaków Sowa, klawiatura on-line, optyczne rozpoznawanie znaków tekstu cyrylickiego)
Transliteracja on-line (PN-ISO 9: 2000) i wypełnienie pól w formacie MARC 21
Opis dokumentu w języku ukraińskim a Deskryptory BN
Zapis form transliterowanych w strefie tytułu i oznaczenia odpowiedzialności (245)
Zawartość pola wyrażona innym systemem pisma (880)
Zapis w alfabecie oryginalnym i wiązanie pól
Rola pola recenzji i kolekcji tematycznych
Wyszukiwanie opisów zbiorów ukraińskich w OPAC
Egzemplifikacja
Zapisy:
Zgłoszenia na szkolenia prosimy kierować do dnia 22.05.2023 na adres: konsorcjum.sowa@gmail.com W odpowiedzi prześlemy link do rejestracji na szkolenie.
Uwagi:
Szkolenia skierowane są wyłącznie do bibliotekarzy wykorzystujących system biblioteczny SOWA. Udział w szkoleniach jest nieodpłatny. Liczba miejsc ograniczona.
Webinaria organizowane są w systemie SowaSQL Premium z wykorzystaniem platformy Clickmeeting. Szkolenia mają charakter dokształcający.
Celem szkolenia jest aktualizacja i pogłębienie wiedzy oraz rozwój kwalifikacji zawodowych bibliotekarzy.
W każdy czwartek o godz. 10.30 zapraszamy na szkolenie dla bibliotekarzy, którego przedmiotem są praktyczne aspekty obsługi systemu SowaSQL Premium. Szkolenie skierowane jest dla bibliotekarzy rozpoczynających pracę w systemie bibliotecznym. Spotkanie trwa 90 min.
Program szkolenia:
migracja z systemu SowaSQL Standard
instalacja programu klienckiego
program Sowa WEB
katalog OPAC
program klienta zintegrowanego SowaSQL – prezentacja usług i funkcji
aplikacja mobilna Sowa MOBI
pytania i podsumowanie szkolenia
Szkolenia odbywają się na platformie Clickmeeting. Zgłoszenia na szkolenia prosimy kierować na adres: konsorcjum.sowa@gmail.com Udział w szkoleniu jest nieodpłatny.
Najnowsza aktualizacja systemu SowaSQL Premium przynosi dwie zmiany w katalogu OPAC.
Pierwsza dotyczy sposobu prezentacji opisów bibliograficznych. Wzbogacono je o nowe pola stanowiące oddzielne punkty dostępu do rekordu. Druga zmiana dotyczy utworzenia nowego filtru w wynikach wyszukiwania w OPAC, który odpowiada za przedstawienie zasobu biblioteki i zborów z zewnętrznych źródeł.
Opis w katalogu OPAC zyskał pola kontrolowane przez Deskryptory BN. Pola te są odsyłaczami do innych opisów dokumentów w katalogu. Prezentowane są w formie hipertekstowej. Wybranie deskryptora powoduje zaznaczenie odpowiedniego filtru w grupie faset i prezentację opisów zawierających wskazaną wartość. Możliwe jest przypięcie filtru, który będzie „podróżował” za użytkownikiem i wpływał na dalsze wyniki wyszukiwania. W opisie rekordu, dostępne są takie pola jak: „Autor”, „Forma i typ”, „Odbiorca”, „Przynależność kulturowa”, „Temat”, „Gatunek” oraz „Dziedzina i ujęcie”.
Jakie korzyści przynosi ta zmiana?
Dzięki prezentacji (indeksowanych) pól w katalogu, użytkownik ma większe możliwości wyszukiwania, zawężania wyników wyszukiwania i rozróżniania informacji bibliograficznych. W pełni wykorzystuje narzędzia dostępne w katalogu internetowym biblioteki.
Druga zmiana ważna jest dla tych bibliotek, które zintegrowały zbiory elektroniczne pochodzące ze źródeł zewnętrznych.
Dla rozróżnienia zbiorów „własnych” i subskrybowanych przez bibliotekę stworzono nową fasetę „Źródło opisu”. Użytkownik wybierając w niej odpowiednią grupę zbiorów ma możliwość zawężenia wyszukiwania do zbiorów fizycznych lub e-booków.
Zmiany w katalogach OPAC są dostępne dla wszystkich bibliotek, które korzystają ze zintegrowanego programu klienta systemu bibliotecznego SowaSQL Premium.
1 czerwca 2022 r. udostępniono aplikację mobilną Sowa MOBI. Została ona stworzona przez zespół programistów z firmy Sokrates-software dla bibliotek użytkujących system SowaSQL Premium.
Sowa MOBI umożliwia czytelnikom bibliotek korzystanie z katalogu oraz ze swojego konta czytelnika biblioteki za pomocą mobilnego urządzenia (smartfon, tablet). Aplikację można pobrać ze sklepu internetowego Google Play (dla systemu Android) oraz z App Store (dla systemu iOS).
Katalog biblioteki
Aplikacja mobilna po zainstalowaniu na smartfonie, pozwala każdemu niezalogowanemu użytkownikowi (w tzw. trybie anonimowym) na przeglądanie katalogu i inteligentne wyszukiwanie proste lub zaawansowane za pomocą atrybutów tj. tytuł, autor, temat, forma i typ, gatunek. Widoczne są również statusy dostępności książek oraz innych zbiorów katalogowych. Dla zainteresowanych możliwe jest też przeglądanie kolekcji tematycznych, tworzonych przez biblioteki, np., Nowości wydawnicze, Duży druk itp.
Zalogowany użytkownik, po zainstalowaniu aplikacji i zarejestrowaniu się w danej bibliotece, dodatkowo zyskuje możliwości: zamawiania, rezerwowania, wypożyczania i prolongowania udostępnionych do wypożyczania zbiorów bibliotecznych. Ponadto ma wgląd w historię swoich wypożyczeń i stan rozliczeń z biblioteką. Aplikacja oferuje dostęp do numeru i kodu karty czytelnika, który może pokazać w bibliotece lub wykorzystać w jej urządzeniach samoobsługowych, np. książkomacie. Może też edytować niektóre dane w swoim profilu. Zalogowany użytkownik będzie informowany na swoim smartfonie o zmianach stanu zamówień zbiorów za pomocą powiadomień PUSH.
Po zainstalowaniu aplikacji Sowa MOBI powiadomienia PUSH będą od razu aktywne i będą informowały m.in. o nadchodzących terminach zwrotów wypożyczonych materiałów lub ich przekroczeniu.
Aplikacja mobilna Sowa MOBI
Aplikacja Mobilna wykorzystuje geolokalizację dostarczaną za pomocą Google Maps, dzięki której system zawsze wskaże czytelnikowi najbliższą wypożyczalnię, a jeśli jest zapisany do wielu bibliotek, to swobodnie może przełączać się między kontami w aplikacji.
Rejestracja i logowanie
Sowa MOBI umożliwia zarejestrowanie oraz zalogowanie się czytelnika. Dzięki temu użytkownik zyskuje dodatkowe, powyżej opisane, funkcje w aplikacji związane z dostępem do swojego konta czytelniczego.
Rejestracja nowego czytelnika w aplikacji dokonuje się poprzez elektroniczne wysłanie do systemu bibliotecznego danych niezbędnych do założenia konta czytelnika. W tym celu użytkownik musi wybrać opcję „Zarejestruj się”, a następnie wybrać właściwą bibliotekę, podać adres e-mail oraz ustanowić hasło. Na wskazany adres e-mail przesłane zostanie potwierdzenie z kodem cyfrowym niezbędnym do wpisania w aplikacji mobilnej. Ponadto, w zależności od biblioteki, wymagane może być podanie przez użytkownika informacji tj.: imię i nazwisko, data urodzenia, płeć, adres zamieszkania i do korespondencji, numer telefonu. Proces rejestracji wymaga jednak potwierdzenia tożsamości czytelnika przez pracownika biblioteki na miejscu w jej siedzibie.
Aplikacja mobilna Sowa MOBI
Użytkownik, który jest już zapisany w bibliotece (posiada konto czytelnika w systemie bibliotecznym) i chce korzystać z Sowa MOBI, może zalogować się do aplikacji mobilnej podając ten sam adres e-mail i hasło jak do posiadanego konta w OPAC.
Bezpieczeństwo i interoperacyjność
Sowa MOBI na bieżąco komunikuje się z zainstalowanym w bibliotece systemem bibliotecznym SowaSQL Premium, który łącząc się z bazą danych biblioteki spełnienia niezbędne wymagania w zakresie bezpieczeństwa i wymogów prawnych. Dzięki temu zalogowany czytelnik ma dostęp do zawsze aktualnego stanu dostępności zbiorów bibliotecznych i jest na bieżąco informowany o książkach, którymi jest zainteresowany.
Aplikacja czytelnika Sowa MOBI jest darmowa*, przeznaczona dla czytelników bibliotek publicznych użytkujących system biblioteczny Sowa (SowaSQL Premium), które wyraziły zgodę na dostęp do swoich usług za pośrednictwem aplikacji mobilnej.
*) aplikacja zawiera reklamy. Istnieje wersja odpłatna związana z wyłączeniem reklam dla czytelników danej biblioteki.
Najnowsza aktualizacja katalogu OPAC systemu SowaSQL Premium przynosi interesującą funkcjonalność dla rodziców i opiekunów prawnych. Mogą oni w pełni nadzorować konta swoich dzieci przez internet i mieć wgląd w wypożyczone i oczekujące na odbiór książki, terminy zwrotu, rozliczenia itd.
W programie Wypożyczalni klienta zintegrowanego systemu SowaSQL, w edycji danych czytelnika (Popraw), dostępna jest sekcja zawierająca formularz (Powiązane osoby). Bibliotekarz, na prośbę rodzica lub opiekuna prawnego, wskazuje na koncie podopiecznego (dziecka) – konto główne (opiekuna lub osobę upoważnioną), określa rodzaj relacji oraz (opcjonalnie) stopień pokrewieństwa.
Konto główne czytelnika w OPAC.
Formularz na koncie czytelnika w programie Wypożyczalni systemu SowaSQL.
Dzięki temu, czytelnik zapisany w bibliotece, którego wskazano jako opiekuna prawnego (poręczyciela) innego czytelnika, ma możliwość przełączenia konta w tryb zarządzania kontami podrzędnymi. Żółty pasek na górze strony rodzica/opiekuna będzie informował , że korzysta on z katalogu on-line w imieniu osoby trzeciej. Ikonka w prawym górnym rogu pozwoli wrócić na swoje własne konto.
Konto podrzędne czytelnika w OPAC.
Uwaga! Powiązanie podrzędnego konta czytelnika z kontem głównym dokonywane jest przez bibliotekarza. Funkcjonalność można przetestować m.in. w katalogu OPAC w wersji DEMO.
Katalog OPAC systemu bibliotecznego SowaSQL Premium został rozbudowany o funkcjonalność umożliwiającą czytelnikowi wyszukanie zbiorów w historii swoich wypożyczeń. Dzięki temu rozwiązaniu, czytelnik posiadający konto biblioteczne może sprawdzić w katalogu OPAC, m.in. czy dany tytuł był już wcześniej przez niego wypożyczony.
Skorzystanie z funkcji jest możliwe po zalogowaniu w OPAC i wybraniu ikonki „czytelnika”, umieszczonej pod oknem wyszukiwawczym. Po jej kliknięciu, system zmienia tryb wyszukiwania w całym katalogu na tryb wyszukiwania w historii wypożyczeń. W tym trybie ikonka “czytelnika” jest zielona i widoczny jest komunikat „Wyniki wyszukiwania są ograniczone do Twojej historii wypożyczeń”.
Tryb wyszukiwania w historii wypożyczeń w katalogu
Ponowne kliknięcie w ikonkę „czytelnika” przywraca tryb wyszukiwania w całym katalogu. Ikonka wówczas zmienia kolor na “szary”.
Ponadto, każdy zalogowany czytelnik w katalogu OPAC systemu SowaSQL Premium, ma dostęp do statusów egzemplarzy informujących, czy: • wypożyczał wcześniej egzemplarz tej pozycji
• ma obecnie wypożyczony egzemplarz tej pozycji
• oczekuje na dostępność egzemplarza tej pozycji
• egzemplarz tej pozycji jest już gotowy do odbioru
Po zalogowaniu w OPAC, na koncie czytelnika, przy opisie egzemplarza każdego dokumentu wyświetlana jest ikonka z odpowiednią informacją tekstową, w tzw. dymku.
Włączenie trybu wyszukiwania w historii wypożyczeń oraz statusów egzemplarzy jest automatyczne dla wszystkich bibliotek, które korzystają z zintegrowanego programu klienta systemu bibliotecznego SowaSQL Premium.
Kolekcja tematyczna to zbiór rekordów bibliograficznych, wybranych przez bibliotekarza w module katalogowania systemu SowaSQL. Przygotowaną kolekcję program biblioteczny automatycznie opublikuje w katalogu on-line biblioteki. Kolekcja może zawierać opisy dokumentów dotyczących konkretnej problematyki, dziedziny wiedzy, wydarzenia lub formy, rodzaju czy gatunku literackiego. Możliwe jest utworzenie wielu kolekcji tematycznych w OPAC; każda z nich może zawierać dowolną liczbę opisów dokumentów.
Uznaniem czytelników cieszą się kolekcje tematyczne prezentujące dzieła nagrodzone w konkursach literackich, np.: Literacka nagroda Nobla, Literacka nagroda Nike, Paszporty Polityki, Międzynarodowa Nagroda Bookera, Nagroda Pulitzera, Nagroda Goncourtów, itp. (www.tarnow-mbp.sowa.pl) Interesujące są również kolekcje nawiązujące do akcji czytelniczych, np. Zakazane książki, Cała Polska Czyta Dzieciom, zachęcające do lektury przed seansem kinowym, np.: Zanim obejrzysz serial, przeczytaj książkę; kolekcje grupujące zbiory dla osób niedowidzących, np. Duże litery, Duży druk oraz rekordy dotyczące wykorzystania urządzeń elektronicznych: Czytaki, Czytniki e-booków, Kindle. Ciekawym pomysłem są kolekcje ukazujące, np. Zbiory regionalne lub Najstarsze zbiory, prasę biblioteczną: Czasopisma, E-prasa, czy też zbiory otrzymane od darczyńców: Dary, Kolekcja Jana Nowaka, itp.
Dzięki kolekcjom tematycznym biblioteka może zaprezentować w OPAC dokumenty na wybrany temat.
W katalogach on-line bibliotek publicznych wykorzystujących system SowaSQL Standard przydatne są kolekcje wskazujące na konkretne typy dokumentów tj. Audiobooki, E-booki, Filmy i seriale, Gry planszowe, Płyty gramofonowe lub rodzaje literackie tj. Powieści obyczajowe i romanse, Kryminały i thrillery, Reportaże i wywiady, itp. Biblioteki pracujące w systemie SowaSQL Premium, posiadające nawigację fasetową w OPAC, nie muszą tworzyć kolekcji obejmujących rodzaje zbiorów bibliotecznych lub gatunków literackich. Czytelnik odszuka odpowiednie opisy dokumentów zawężając kryteria wyszukiwawcze w fasetach lub wykorzysta ikonki rodzajowe pod oknem wyszukiwania w OPAC.
Domyślną kolekcją tematyczną w katalogach OPAC jest kolekcja Nowości, która jest często odwiedzana przez czytelników, zwłaszcza jeśli jest na bieżąco aktualizowana.
Biblioteki pedagogiczne, akademickie i specjalistyczne przedstawiają zbiory tematyczne związane z konkretnymi obszarami wiedzy, dziedzinami nauki i sztuki oraz dyscyplinami naukowymi czy aktywnością zawodową czytelników. Warto zajrzeć do katalogów wybranych bibliotek, np. Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu lub Biblioteki PWSZ w Nysie.
Opracowanie kolekcji tematycznych dostępne jest dla systemów SowaSQL w wersjach Standard oraz Premium. Wymaga dodania uprawnień na koncie bibliotekarza przez administratora systemu.
Bibliotekarzy zainteresowanych instruktażem nt. tworzenia kolekcji tematycznych w systemach SowaSQL prosimy o kontakt. Prosimy też, aby istniejące kolekcje często aktualizować, dodawać nowe, a stare kasować.
System biblioteczny SowaSQL Premium wzbogacono o e-usługę umożliwiającą czytelnikowi zapisanie się i logowanie do biblioteki przez OPAC z wykorzystaniem Krajowego Węzła Identyfikacji Elektronicznej*, znanego i dostępnego użytkownikom internetu pod nazwą login.gov.pl
Dzięki tej e-usłudze, czytelnik może szybko oraz bezpiecznie utworzyć i aktywować konto w systemie bibliotecznym, bez konieczności osobistej wizyty w bibliotece i potwierdzania danych osobowych za pomocą dokumentu tożsamości. Od razu, po uwierzytelnionej rejestracji za pomocą e-usługi, można korzystać z oferty biblioteki dostępnej w katalogu on-line, np. zamawiać książki. Możliwe jest także logowanie do katalogu za pomocą platformy login.gov.pl
E-usługa w katalogu OPAC
Wykorzystanie uwierzytelnienia za pomocą Węzła Krajowego w OPAC niesie ze sobą wiele korzyści związanych z dostępem do różnych systemów usługowych. Do najważniejszych z nich należy proste logowanie za pomocą uniwersalnego loginu i bezpiecznego zestawu haseł. Ponadto istnieje możliwość logowania z poziomu bankowości elektronicznej, za pomocą Profilu Zaufanego lub e-dowodu.
E-usługa znana użytkownikom z innych usług publicznych
Dostępna zarówno dla nowych, jak i zarejestrowanych użytkowników bibliotek
Zapewniająca bezpieczny i uniwersalny dostęp do danych osobowych
Zawierająca wiele sposobów logowania, m.in. przez banki
Wdrożenie e-usługi jest możliwe w bibliotekach, które wykorzystują klienta zintegrowanego systemu bibliotecznego SowaSQL Premium. Wymaga ponadto:
rejestracji biblioteki, jako podmiotu publicznego, w Węźle Krajowym oraz zatwierdzenia statusu przez operatora platformy,
uzyskania certyfikatu dla posiadanego systemu bibliotecznego, potwierdzającego bezpieczny sposób komunikowania się z Węzłem Krajowym.
Biblioteki, które otrzymały dofinansowanie na zakup nowości czytelniczych w ramach realizacji Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 na lata 2021-2025 mogą zamieścić informacje o dofinansowaniu w katalogach OPAC systemów SowaSQL.
Proponujemy, aby informację dotyczącą finansowania publikacji zamieścić w formacie MARC 21 opisu rekordu bibliograficznego w polu 536 ^a , np.:
536 ^aZrealizowano ze środków w ramach Programu Wieloletniego „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa”. Priorytet 1- Zakup nowości wydawniczych do bibliotek publicznych. Płatne ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Katalog OPAC systemu SowaSQL Premium wzbogacono o graficzne symbole rodzajów dokumentów (piktogramy).
Biblioteki wykorzystujące internetowy katalog systemu SOWA mogą zaoferować użytkownikom zawężanie wyszukiwania za pomocą ikonek (piktogramów), opracowanych dla różnych rodzajów zbiorów bibliotecznych. Wśród nich są: książki, audiobooki, e-booki, czasopisma, filmy i seriale, muzyka, gry i zabawki oraz gry komputerowe.
Zachęcamy biblioteki do włączania wybranych ikon w katalogu OPAC systemu SowaSQL Premium. Zgłoszenia prosimy kierować na portal https://wsparcie.sowasql.pl/
Piktogramy znajdujące się pod oknem wyszukiwawczym w OPAC, odpowiadają deskryptorom prezentowanym w fasetach. Klikając w wybraną ikonę użytkownik zawęża wyniki wyszukiwania do konkretnych typów dokumentów. System prezentuje wówczas rekordy, które posiadają odpowiedni deskryptor w polu MARC 21, np. 380 ^aFilmy i seriale
Użytkownik zainteresowany wyszukiwaniem w konkretnym rodzaju zbiorów, np. Audiobooków, może kliknąć w ikonkę pinezki, aby przypiąć filtr. Filtr będzie kształtował wynik każdego kolejnego wyszukiwania, aż do czasu jego odpięcia lub zakończenia sesji przeglądarki. Działanie filtrów opisano w sekcji Pomocy katalogu OPAC: https://demo.sowa.pl/
Lista ikon nie jest zamknięta i będzie uzupełniana o kolejne rodzaje zbiorów.
