Kategorie
Porady

4 ważne usługi w OPAC

System biblioteczny SowaSQL oferuje usługi, które mogą sprawić, że katalog biblioteczny stanie się jeszcze bardziej interesujący dla czytelników. Są to: prezentacja nowości bibliotecznych, udostępnienie metadanych „Wolnych Lektur”, samodzielne zapisywanie się do biblioteki oraz składanie propozycji zakupu książek.

pixebay.com

Nowości w OPAC

Wybór książek w katalogu on-line bywa spontaniczny, a decyzje o wypożyczeniu konkretnych tytułów podejmowane są często w oparciu o eksponowane okładki dokumentów.

OPAC systemu SowaSQL umożliwia prezentowanie propozycji czytelniczych w kolekcji „Nowości”. Kolekcje tworzy bibliotekarz, który powinien pamiętać, że zbyt duża oraz zbyt mała liczba udostępnionych w niej opisów dokumentów – nie jest dobrym rozwiązaniem. Podobnie, zbyt rzadkie meliorowanie kolekcji nie przyniesie dobrego efektu. Konieczne jest zrównoważenie liczby rekordów w kolekcji, w stosunku do czasu ich udostępnienia. Lepiej udostępniać mniej i częściej ją uzupełniać lub zmieniać.

Kolekcje „Nowości” mogą zawierać również opisy e-booków. Mogą to być „Wolne Lektury” lub subskrybowane zbiory: IBUK Libra, NASBI i Legimi. Liczba udostępnionych e-booków w OPAC powinna być rozsądna, a zasób często aktualizowany.

Wolne Lektury

Pomysł Fundacji Nowoczesna Polska, aby stworzyć narzędzia dostępu do wolnych dóbr kultury i dać powszechne prawo do korzystania do ponad 5500 utworów literackich z domeny publicznej, znalazł zastosowanie w setkach „sowich” katalogów. Wolne Lektury zaczęto integrować w katalogach OPAC systemów Sowa z końcem 2014 roku.

„Wolne Lektury” udostępniane są w wielu formatach. Formaty hybrydowe (PDF) można otworzyć na dowolnym urządzeniu, również mobilnym (tablet, smartfon); formaty tekstowe (mobi, epub) można przenieść ma dedykowane czytniki e-booków, formaty dźwiękowe (audiobooki) warto odsłuchać bezpośrednio w katalogu bibliotecznym, natomiast książki w standardzie DAISY (dla osób niewidomych lub niedowidzących) odtworzyć w dowolnym urządzeniu lektorskim.

System SowaSQL jest przystosowany do automatycznego i bezpośredniego udostępnienia elektronicznej treści „Wolnych Lektur”. Metadane e-booków z miniaturami okładek są odpowiednio grupowane i indeksowane (OAI-PMH, MARC21) w systemie. Otrzymują także stosowane deskryptory i statusy dostępności.

Warto dodać, że systemy SowaSQL są przystosowane do współpracy z wszystkimi popularnymi platformami e-booków, oferującymi dostęp do polskiej i światowej literatury, w tym klasyki oraz nagradzanych nowości literackich.

Samodzielny zapis

Użytkownicy niezapisani do biblioteki mogą również rezerwować książki, dzięki możliwości samodzielnego zapisu do biblioteki. Usługa ta jest dostępna również dla tych, którzy wejdą na profil biblioteki w portalu w.bibliotece.pl

Włączenie rejestracji czytelnika (usługa na życzenie) w katalogu SowaSQL może, w pewnym sensie, rozwiązywać problem włączenia „nieużytkowników” do społeczności biblioteki.

Proces zapisu czytelnika do biblioteki jest prosty, a funkcja łatwa do odnalezienia w OPAC. Wystarczy wejść w „Konto”, wypełnić prosty formularz, a następnie odebrać mail, wygenerowany i wysłany przez system. W tym momencie czytelnik może już zalogować się do katalogu on-line i korzystać z wszystkich dostępnych usług.

Zaproponuj zakup do biblioteki

Po zalogowaniu w katalogu OPAC czytelnik może zgłosić propozycje nabycia zbiorów do biblioteki za pomocą prostego formularza zawierające pola:. „Autor proponowanej pozycji”; „Tytuł proponowanej pozycji”; „Wydawca, rok wydania”; „Uwagi”; „Preferowana agenda odbioru”; „Alternatywna agenda odbioru”.

Ich wypełnienie oraz kliknięcie „Wyślij”, powoduje automatyczne skierowanie zapytania do programu katalogującego SowaSQL i dalej jest procedowane przez bibliotekarza. Jeśli prośba użytkownika zostanie spełniona, system automatycznie powiadomi zainteresowanego o odbiorze książki we wskazanej agendzie.

Podobną funkcją dla omawianej usługi jest „Złóż zamówienie międzybiblioteczne”. Po zalogowaniu się użytkownika w OPAC, sporządzenie kwerendy internetowej polega na wypełnieniu i wysłaniu formularza zawierającego dwa pola: „opis przedmiotu zamówienia” oraz „uwagi”.


Zachęcamy BIBLIOTEKARZY do informowania Czytelników o dobrych i sprawdzonych usługach, dostępnych w katalogach OPAC. Wystarczy zgłosić na portalu wsparcie.sowasql.pl, mailowo lub telefonicznie chęć uruchomienia samodzielnego zapisu do biblioteki, propozycje zakupu zbiorów, złożenie zamówienia międzybibliotecznego czy integracji „Wolnych Lektur”.

Zachęcając do dalszej eksploracji zbiorów, przypominamy też, że katalog OPAC automatycznie dostosuje się do ekranów smartfonów, gdyż został zaprojektowany i zbudowany z myślą o użytkownikach mobilnych.

Dostęp do instrukcji w portalu wsparcie.sowasql.pl

Przeczytaj też:

Kategorie
Porady

Cenne drobiazgi w OPAC systemu SowaSQL

Samodzielne zapisywanie się do biblioteki, składanie propozycji zakupu książek dla bibliotekarza lub zamówień międzybibliotecznych, a także wykorzystywanie elektronicznych kodów czytelnika w trakcie odwiedzin biblioteki, to niektóre z usług dla czytelników, które oferuje katalog biblioteczny on-line w systemie SowaSQL. Katalog, który został zbudowano z myślą o użytkownikach korzystających ze smartfonów, a więc taki, który automatycznie dostosowuje się do ekranów wszystkich urządzeń, na których zostanie uruchomiony.

Zasadniczym elementem systemu bibliotecznego jest OPAC, który dziś spełnia nie tylko funkcje informacyjne. Katalog on-line to potężne narzędzie, które jak wskazują statystyki biblioteczne z powodzeniem komunikuje czytelnika ze światem książek, zmniejsza dystans do instytucji i ostatecznie podnosi czytelnictwo w bibliotece.

Przykładem jest Biblioteka Kraków, w której niespełna co 3 sekundy wypożyczano książkę i którą co 5 sekund odwiedzał czytelnik w 2018 r. Statystyki z lat poprzednich wskazują, że ów dystans czasowy wciąż ulega redukcji. Świadczy to o sprawnym, ale i kompletnym wykorzystaniu usług w systemie SowaSQL. Bibliotekarze pozyskują dziś czytelników z sieci WWW.

Szybkie tempo rozwoju cyfrowych technologii zawsze stanowi wyzwanie dla twórców z branży IT, szczególnie w tych dziedzinach, które świadcząc usługi tradycyjne, muszą pozyskiwać nowe obszary współpracy z użytkownikami. Przykładem takiego działania jest uruchomienie rejestracji czytelnika w katalogu on-line systemu SowaSQL. Rejestracja po części rozwiązuje problem włączenia nieużytkowników do społeczności biblioteki. Użytkownicy niezapisani do biblioteki mają bowiem możliwość dokonania rezerwacji książki, której towarzyszy samodzielny zapis do biblioteki. Przy tej okazji warto dodać, że możliwość samodzielnego zapisu do biblioteki jest dostępna również dla użytkowników, którzy wejdą na profil biblioteki w portalu w.bibliotece.pl

Inną, ważną usługą oferowaną w katalogu OPAC systemu SowaSQL jest Zaproponuj zakup do biblioteki, czyli zgłoszenie przez czytelnika propozycji nabycia książki do biblioteki. Jest to usługa, która na przestrzeni lat ewoluowała i dzięki sugestiom bibliotekarzy osiągnęła funkcjonalność pozwalającą na szybkie złożenie zamówienia zalogowanego użytkownika, który ma do dyspozycji formularz zawierający kilka  pól:

  • Autor proponowanej pozycji
  • Tytuł proponowanej pozycji
  • Wydawca, rok wydania
  • Uwagi
  • Preferowana agenda odbioru
  • Alternatywna agenda odbioru

Ich wypełnienie oraz kliknięcie „Wyślij”, powoduje automatyczne skierowanie zapytania do programu katalogującego SowaSQL i może być dalej procedowane przez bibliotekarza (zob. instrukcję). Jeśli prośba użytkownika zostanie spełniona, system automatycznie powiadomi zainteresowanego o odbiorze książki we wskazanej agendzie.

Podobną funkcją dla omawianej usługi jest Złóż zamówienie międzybiblioteczne. Podobnie jak przy propozycji zakupu książki do biblioteki, złożenie zamówienia międzybibliotecznego jest możliwe po zalogowaniu się użytkownika w OPAC. Sporządzenie kwerendy internetowej polega na wypełnieniu i wysłaniu formularza zawierającego dwa pola: „opis przedmiotu zamówienia” oraz „uwagi”.

Każdy zarejestrowany użytkownik biblioteki w systemie SowaSQL otrzymuje indywidualny numer w bazie czytelników. Numer ten najczęściej jest wydrukowany na legitymacji czytelnika, którą okazuje się w trakcie wypożyczenia lub prolongaty zbiorów w bibliotece. W sytuacji, gdy czytelnik nie posiada przy sobie legitymacji, personel biblioteki może szybko zidentyfikować czytelnika, gdy tylko ten okaże kod kreskowy zawierający indywidualny numer czytelnika. Kod kreskowy w formie pliku graficznego można pobrać bezpośrednio ze swojego konta w OPAC, zapisać na smartfonie i okazać na żądanie, w trakcie pobytu w bibliotece. Identyfikację czytelnika przez bibliotekarza może ułatwić spersonalizowanie konta w katalogu on-line polegające na uzupełnieniu zdjęcia czytelnika na swoim profilu.

Nagły i dynamiczny rozwój technologii związanych z ewolucją sieci WWW wpływa na kulturę i wiedzę oraz na gospodarkę. Technologie informacyjne zmieniają narzędzia, które wykorzystują bibliotekarze w codziennej pracy – systemy biblioteczne, które muszą sprostać wymaganiom użytkowników bibliotek wykorzystujących coraz częściej smartfon do komunikacji z otaczającą rzeczywistością. Warto wykorzystać sprawdzone metody pozyskiwania czytelników do biblioteki w systemie bibliotecznym SowaSQL. Wystarczy zgłosić e-mailowo lub telefonicznie chęć uruchomienia wskazanych funkcjonalności (samodzielny zapis do biblioteki, zgłoszenie propozycja zakupu, złożenie zamówienia międzybibliotecznego) i poczekać, aż czytelnicy je docenią.

Kategorie
System Sowa

Prostota jest szczytem wysublimowania

Full title: Portrait of a Lady Artist: Workshop of Rogier van der Weyden Date made: about 1460 Source: http://www.nationalgalleryimages.co.uk/ Contact: picture.library@nationalgallery.co.uk Copyright © The National Gallery, London

Biblioteki pracujące z systemem bibliotecznym SowaSQL Standard (wcześniej był to system Sowa2/MARC21) otrzymały nowoczesny, mobilny OPAC. W internetowym katalogu zmieniło się niemal wszystko. Panel wyszukiwawczy stanowiący dotychczas zasadniczą część katalogu WWW został zupełnie zmodernizowany. Zrezygnowano z trzech formularzy umożliwiających tworzenie zaawansowanych kwerend w indeksach, a także z mechanizmów opartych o algebrę Boole’a i co ważne: zaimplementowano wyszukiwanie zgodne z nowym silnikiem bazy danych.

Nowy OPAC wyróżnia kilka istotnych funkcji:

  • wyszukiwanie proste dla SowaSQL Standard

Nowa, czwarta edycja OPAC oferuje prowadzenie poszukiwań w jednym polu (tzw. wyszukiwanie proste), pozwalającym na wyszukiwanie informacji o zbiorach we wszystkich strefach opisu bibliograficznego. Jeśli wynik poszukiwań będzie pozytywny, to system wskaże opisy dokumentów zawierające poszukiwane słowa, które występują zarówno w opisie tytułu, twórcy czy w grupie tematów. Ponadto system umożliwi filtrowanie wyników wyszukiwania za pomocą dat wydania dokumentów. Wystarczy, że klikniemy w opcję „Zmień” usytuowaną nad polem wyszukiwawczym.

Mechanizmy te funkcjonują nie tylko w wyszukiwaniu prostym, ale też w wyszukiwaniu opartym o indeksy. Wyszukiwanie proste możemy też łatwo zmienić na zaawansowane klikając w odpowiednią opcję znajdującą się pod oknem wyszukiwawczym.

  • propozycje bibliotekarzy czyli kolekcje tematyczne

Nowa wersja OPAC pozwala na dynamiczne tworzenie kolekcji tematycznych. W tym celu, w menu katalogu pojawiła się opcja “Kolekcje”, której kliknięcie przełączy wyszukiwarkę w tryb wyboru kolekcji. Prezentowane tam kolekcje to dane bibliograficzne “nowości” oraz “zapowiedzi” bibliotecznych. „Zapowiedzi” to opisy książek, którym nie dodano pól zasobów i które jeszcze nie trafiły do wypożyczalni.

  • prezentacja „nowości” bibliotecznych

Rutynowe zachowania użytkowników OPAC wskazują nie tylko na korzystanie z narzędzi wyszukiwawczych. Wybór książek bywa często spontaniczny a przyczyną decyzji dotyczącej wypożyczenia może być eksponowany opis dokumentu w katalogu. Obserwacja tych tendencji wpłynęła na formułę samego OPAC i pozwoliła opracować nowy panel na stronie głównej wyszukiwarki. Służy on do prezentacji pięciu propozycji czytelniczych pochodzących z kolekcji “Nowości”. Prezentowane w ten sposób okładki książek mają na celu zachęcenie użytkownika biblioteki do wypożyczenia lub dalszej eksploracji książek z grupy „nowości”. Dlatego też na końcu panelu z nowościami znajduje się aktywny przycisk (…) odsyłający do kompletnej kolekcji zawierającej informacje o nowościach. Warto zauważyć, że opisy nie posiadające okładek mają „okładkę zastępczą”, która nie zdradza formy zawartości dokumentu.

  • prosto, szybko i bezpiecznie

Architektura OPAC systemów Sowa ewoluuje w kierunku mobilności. Zmienił się sposób prezentacji opisów bibliograficznych książek i ebooków, dodano bowiem możliwość wyświetlenia streszczenia bez otwierania strony rekordu. Dla opisów książek usprawniono sposób prezentacji informacji o dostępności dokumentów. To ważny krok dla korzystających z OPAC na smartfonach. Wystarczy, że poszukiwany przez użytkownika opis dokumentu występuje w trzech placówkach, a lista placówek będzie rozwinięta. Jeśli lista dostępności zbiorów będzie „zwinięta”, to system wygeneruje informację o liczbie placówek, w których znajduje się dokument. Opisy ebooków również przeszły metamorfozę i obecnie prezentują się w „skróconej” formie. Zmieniono kolorystykę dostępności ikon IBUK Libry i Wolnych Lektur dzięki czemu są teraz bardziej czytelne.

Nową wersję OPAC cechuje intuicyjność i prostota, ale też szybsze działanie i bezpieczeństwo. Wyeliminowano drobne błędy mogące opóźniać funkcjonowanie aplikacji i dokonano zmian na koncie użytkownika. Ponadto wszystkie katalogi systemów SowaSQL w usłudze hostingu mają gwarantowany darmowy certyfikat SSL. Opisy książek w zakładce “Oczekujące” zostały w pierwszej kolejności posortowane według miejsca w kolejce oczekujących, a dopiero w drugiej – według daty wypożyczeń. Dokumenty posiadające status “do odbioru” są natomiast prezentowane jako „pierwsze na liście”.

To nie koniec innowacji OPAC w systemach SowaSQL Standard. Niebawem kolejne aktualizacje. Każdy użytkownik może mieć jednak wpływ na przyszłość katalogów WWW. Wystarczy zalogować się i wziąć udział w dyskusji – wsparcie.sowasql.pl
Kategorie
Porady System Sowa

Przydatne drobiazgi w systemach SOWA

Zamówienia międzybiblioteczne, propozycje zakupów zbiorów dla biblioteki oraz szybkie menu kontekstowe upraszczające tworzenie kolekcji „Nowości”, to niektóre z ostatnich zmian w systemie bibliotecznym SOWA2/MARC21 oraz SowaSQL.

“Złóż zamówienie międzybiblioteczne”

Szybkie złożenie zamówienia międzybibliotecznego jest możliwe po zalogowaniu się użytkownika w katalogu internetowym biblioteki. Sporządzenie kwerendy internetowej polega na wypełnieniu i wysłaniu formularza zawierającego opis przedmiotu zamówienia oraz uwag, dostępnego w zakładce „Zamówienia” w katalogu OPAC.

Zlecenie jest automatycznie kierowane do programu katalogowania i w dalszej kolejności powinno zostać rozpatrzone przez personel biblioteki (wkrótce udostępnimy instrukcję ze szczegółowym opisem funkcjonalnym zamówienia międzybibliotecznego).

“Zaproponuj zakup bibliotekarzowi”

Propozycje zakupu zbiorów bibliotecznych są realizowane podobnie jak zamówienia międzybiblioteczne. Zalogowany użytkownik w katalogu internetowym biblioteki, ma do dyspozycji formularz dostępny w zakładce „Zamówienia” zawierający pola: Autor proponowanej pozycji; Tytuł proponowanej pozycji; Wydawca, rok wydania; Uwagi.

Wypełnienie pól oraz wysłanie propozycji zakupu w katalogu OPAC, powoduje automatyczne skierowanie zapytania do programu katalogującego i może być dalej procedowane przez bibliotekarza (wkrótce udostępnimy instrukcję ze szczegółowym opisem funkcjonalnym propozycji zakupu bibliotekarzowi).

Ekspresem do “Nowości” – menu kontekstowe

Sprawne opracowanie kolekcji „Nowości” może mieć ważny wpływ na wypożyczanie zbiorów w bibliotece, dzięki rekomendacji zbiorów, których opisy są w ten sposób wyróżniane w katalogu internetowym biblioteki. Tworzenie „Nowości” (dotychczas stosowana instrukcja) zostało znacznie uproszczone w systemie bibliotecznym SOWA, który został wzbogacony o nową funkcję w programie katalogującym – menu kontekstowe, wywoływane prawym przyciskiem myszy po kliknięciu w klatkę opisu bibliograficznego.

Wskazane menu zawiera funkcje dostępne w menu Operacja, tj. Dodaj do kolekcji „Nowości” i Usuń z kolekcji „Nowości” oraz działania dostępne w trakcie dwukliku myszą w rekord: Dodaj do kolekcji lokalnej i Usuń z kolekcji lokalnej, a także Otwórz rekord i Usuń rekord wywoływane z menu Rekord.

Dodanie do menu kontekstowego powyższych funkcji może znacząco skrócić proces budowania kolekcji w systemie bibliotecznym, dlatego zachęcając do korzystania z nowych możliwości, prosimy o tworzenie kolekcji „Nowości” i jej częstą meliorację.

Przypomnieć warto również ubiegłoroczną (sierpień 2015) funkcję w systemie bibliotecznym pozwalającą na dokonanie operacji wypożyczenie na dziś oraz wypożyczenie i zwrot, które są dostępne w programie obsługi wypożyczalni po kliknięciu w Wypożycz prawym kliknięciem myszy.