Kategorie
Porady System Sowa

Bezpieczeństwo to podstawa – loginy i hasła w SowaSQL

W związku z wymogami Ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (GDPR, RODO), wystąpiły ważne zmiany w modułach „Obsługi wypożyczeń” i OPAC.

W programie Obsługi wypożyczeń z formularza zapisu i edycji danych czytelnika zostało usunięte dotychczasowe pole „hasło”, w którym bibliotekarz mógł „ręcznie” zmieniać hasło czytelnika. Zamiast tego wprowadzone zostały mechanizmy umożliwiające generowanie losowych haseł jednorazowych, których treść znana jest tylko czytelnikowi.

W katalogu on-line biblioteki wprowadzono pole „login”, które służy czytelnikowi do logowania się do konta. Początkowo treść tego pola nadaje bibliotekarz w trakcie zapisu do biblioteki, pod warunkiem, że czytelnik nie zarejestruje się sam w OPAC. Bibliotekarz nie ma jednak możliwości zmiany loginu czytelnika. Może to zrobić tylko czytelnik – samodzielnie, przy pomocy katalogu WWW. Login musi być unikalny (jest to kontrolowane) i powinien składać się z małych liter i/lub cyfr, opcjonalnie z podkreślnika. W szczególności pole „login” musi być wypełnione dla czytelników, którzy nie posiadają adresu e-mail.

W menu Zestawienia dodano ponadto nową funkcję, której celem jest ustawienie czytelnikowi jednorazowego hasła dostępu do OPAC i nadania go emailem (lub wygenerowania wydruku).

Jak działa nowa funkcja generowania haseł?

Jeśli w trakcie zapisu do biblioteki, czytelnik poda swój adres email, który bibliotekarz zarejestruje w module Obsługi Wypożyczeń, to system automatycznie wygeneruje hasło do konta w OPAC i prześle je czytelnikowi. Hasło to nie ukaże się na ekranie monitora; nie będzie też w żaden sposób widoczne dla bibliotekarza.

Jeśli czytelnik nie podał do tej pory adresu email, który został zarejestrowany w systemie bibliotecznym lub zapomniał hasło dostępu do konta w OPAC, a chciałby uzyskać do niego dostęp, to bibliotekarz może wygenerować mu nowe, jednorazowe hasło.

W tym celu, w menu Zestawienia, które jest dostępne w module Obsługi Wypożyczeń, należy kliknąć w Jednorazowe hasło czytelnika, wskazać czytelnika w bazie danych poprzez wpisanie jego numeru (barkod), a następnie zaznaczyć pole Usuń aktualne hasło i wygeneruj jednorazowe hasło i kliknąć Wykonaj. W wyniku tego działania, system biblioteczny automatycznie wyśle tymczasowe hasło do konta OPAC na zarejestrowany w systemie SowaSQL adres email czytelnika.

Szybkie wykonanie tej operacji odbywa się w momencie kliknięcia w ikonkę „bombki”, umiejscowionej w oknie informacji o czytelniku (obok ikonki email). Kliknięcie to powoduje otwarcie formularza z wypełnionym już barkodem czytelnika.

Jeśli czytelnik nie chce, aby biblioteka przetwarzała jego adres e-mail, a chce jednorazowo otrzymać za pomocą adresu email hasło do logowania w OPAC, to musi wypełnić pole Opcjonalny adres e-mail (tylko do operacji wysłania hasła).

Jeśli czytelnik nie posiada adresu email, wyżej opisana procedura spowoduje wygenerowanie raportu zawierającego dane logowania: login i jednorazowe hasło. Tak sporządzony raport bibliotekarz może wydrukować i przekazać go czytelnikowi.

Czytelnik, który zaloguje się na swoje konto przy pomocy jednorazowego hasła będzie automatycznie przekierowany do formularza zmiany hasła. Do czasu jego zmiany nie będzie mógł korzystać z innych opcji dostępnych dla czytelników.

Powiadomienia elektroniczne w systemach SowaSQL są generowane za pomocą skryptów pozwalających na wysyłanie wiadomości w formacie HTML.

Kategorie
System Sowa

Prostota jest szczytem wysublimowania

Full title: Portrait of a Lady Artist: Workshop of Rogier van der Weyden Date made: about 1460 Source: http://www.nationalgalleryimages.co.uk/ Contact: picture.library@nationalgallery.co.uk Copyright © The National Gallery, London

Biblioteki pracujące z systemem bibliotecznym SowaSQL Standard (wcześniej był to system Sowa2/MARC21) otrzymały nowoczesny, mobilny OPAC. W internetowym katalogu zmieniło się niemal wszystko. Panel wyszukiwawczy stanowiący dotychczas zasadniczą część katalogu WWW został zupełnie zmodernizowany. Zrezygnowano z trzech formularzy umożliwiających tworzenie zaawansowanych kwerend w indeksach, a także z mechanizmów opartych o algebrę Boole’a i co ważne: zaimplementowano wyszukiwanie zgodne z nowym silnikiem bazy danych.

Nowy OPAC wyróżnia kilka istotnych funkcji:

  • wyszukiwanie proste dla SowaSQL Standard

Nowa, czwarta edycja OPAC oferuje prowadzenie poszukiwań w jednym polu (tzw. wyszukiwanie proste), pozwalającym na wyszukiwanie informacji o zbiorach we wszystkich strefach opisu bibliograficznego. Jeśli wynik poszukiwań będzie pozytywny, to system wskaże opisy dokumentów zawierające poszukiwane słowa, które występują zarówno w opisie tytułu, twórcy czy w grupie tematów. Ponadto system umożliwi filtrowanie wyników wyszukiwania za pomocą dat wydania dokumentów. Wystarczy, że klikniemy w opcję „Zmień” usytuowaną nad polem wyszukiwawczym.

Mechanizmy te funkcjonują nie tylko w wyszukiwaniu prostym, ale też w wyszukiwaniu opartym o indeksy. Wyszukiwanie proste możemy też łatwo zmienić na zaawansowane klikając w odpowiednią opcję znajdującą się pod oknem wyszukiwawczym.

  • propozycje bibliotekarzy czyli kolekcje tematyczne

Nowa wersja OPAC pozwala na dynamiczne tworzenie kolekcji tematycznych. W tym celu, w menu katalogu pojawiła się opcja „Kolekcje”, której kliknięcie przełączy wyszukiwarkę w tryb wyboru kolekcji. Prezentowane tam kolekcje to dane bibliograficzne „nowości” oraz „zapowiedzi” bibliotecznych. „Zapowiedzi” to opisy książek, którym nie dodano pól zasobów i które jeszcze nie trafiły do wypożyczalni.

  • prezentacja „nowości” bibliotecznych

Rutynowe zachowania użytkowników OPAC wskazują nie tylko na korzystanie z narzędzi wyszukiwawczych. Wybór książek bywa często spontaniczny a przyczyną decyzji dotyczącej wypożyczenia może być eksponowany opis dokumentu w katalogu. Obserwacja tych tendencji wpłynęła na formułę samego OPAC i pozwoliła opracować nowy panel na stronie głównej wyszukiwarki. Służy on do prezentacji pięciu propozycji czytelniczych pochodzących z kolekcji „Nowości”. Prezentowane w ten sposób okładki książek mają na celu zachęcenie użytkownika biblioteki do wypożyczenia lub dalszej eksploracji książek z grupy „nowości”. Dlatego też na końcu panelu z nowościami znajduje się aktywny przycisk (…) odsyłający do kompletnej kolekcji zawierającej informacje o nowościach. Warto zauważyć, że opisy nie posiadające okładek mają „okładkę zastępczą”, która nie zdradza formy zawartości dokumentu.

  • prosto, szybko i bezpiecznie

Architektura OPAC systemów Sowa ewoluuje w kierunku mobilności. Zmienił się sposób prezentacji opisów bibliograficznych książek i ebooków, dodano bowiem możliwość wyświetlenia streszczenia bez otwierania strony rekordu. Dla opisów książek usprawniono sposób prezentacji informacji o dostępności dokumentów. To ważny krok dla korzystających z OPAC na smartfonach. Wystarczy, że poszukiwany przez użytkownika opis dokumentu występuje w trzech placówkach, a lista placówek będzie rozwinięta. Jeśli lista dostępności zbiorów będzie „zwinięta”, to system wygeneruje informację o liczbie placówek, w których znajduje się dokument. Opisy ebooków również przeszły metamorfozę i obecnie prezentują się w „skróconej” formie. Zmieniono kolorystykę dostępności ikon IBUK Libry i Wolnych Lektur dzięki czemu są teraz bardziej czytelne.

Nową wersję OPAC cechuje intuicyjność i prostota, ale też szybsze działanie i bezpieczeństwo. Wyeliminowano drobne błędy mogące opóźniać funkcjonowanie aplikacji i dokonano zmian na koncie użytkownika. Ponadto wszystkie katalogi systemów SowaSQL w usłudze hostingu mają gwarantowany darmowy certyfikat SSL. Opisy książek w zakładce „Oczekujące” zostały w pierwszej kolejności posortowane według miejsca w kolejce oczekujących, a dopiero w drugiej – według daty wypożyczeń. Dokumenty posiadające status „do odbioru” są natomiast prezentowane jako „pierwsze na liście”.

To nie koniec innowacji OPAC w systemach SowaSQL Standard. Niebawem kolejne aktualizacje. Każdy użytkownik może mieć jednak wpływ na przyszłość katalogów WWW. Wystarczy zalogować się i wziąć udział w dyskusji – wsparcie.sowasql.pl
Kategorie
System Sowa

ShellShock – poskromienie złośnika

fot. „Terry Cavanagh – thelettervsixtim.es” [CC-BY-SA-3.0]

ShellShock jest „dziurą” w regułach bezpieczeństwa popularnej w systemach Linuksowych, powłoki systemowej Bash. Odpowiada ona za interpretację i wykonanie komend użytkownika. ShellShock pozwala na uruchomienie przez potencjalnego włamywacza kodu, który między innymi może zagrozić przechowywanym na serwerach danym.

Luka ShellShock została natychmiast zauważona i usunięta. Informujemy, że w dniu dzisiejszym wszystkie serwery linuksowe [z ważną RPS Linux], które podtrzymują instalacje systemów SOWA zostały odpowiednio zabezpieczone i pozytywnie przeszły testy na podatność ewentualnych ataków hakerskich.

Kategorie
System Sowa

Aktualizacja systemu zabezpieczeń

W związku z nagłośnionymi w mediach informacjami o odkryciu poważnego błędu w systemach zabezpieczeń i szyfrowania komunikacji, systemy SOWA wykorzystujące systemy Linux w instalacjach serwerowych zostały  zaktualizowane i zabezpieczone przed ewentualnymi zagrożeniami oraz atakami hakerskimi.

Luka w bibliotece kryptograficznej OpenSSL nazwana „heartbleed” powszechnie wykorzystywana w komunikacji internetowej została usunięta z wszystkich serwerów, które obsługują systemy SOWA i są objęte polisą serwisową RPS Linux.

Poprawki bezpieczeństwa zostały wgrane w przeciągu 24 godziny po ogłoszeniu wady.Jednocześnie informujemy o aktualizacji wersji serwera SowaSQL zawierającej szereg usprawnień i nowych funkcjonalności. Wśród nich jest możliwość definiowania filtrów oraz kolejkowania zapytań przez serwer protokołu z39.50, która poprawi jakość pracy bibliotekarzy i wpłynie na komunikację w zakresie udostępniania danych w wyszukiwarce KARO.  Zmiany zostały dokonane m.in. w katalogu MBP w Tarnowie:  https://sowa.biblioteka.tarnow.pl/Historia zmian jest dostępna tutaj.